Przemoc rówieśnicza

Przemoc w szkole, agresja rówieśnicza, bullying, nękanie – to określenia stosowane często
i zamiennie wobec zjawiska, które możemy określić mianem przemocy rówieśniczej. Do wyżej wymienionych sytuacji dochodzi gdy jedno dziecko lub grupa dzieci wykorzystuje swoją siłę fizyczną, status, pozycję społeczną wśród innych itp., aby zaszkodzić innemu dziecku.

Do form przemocy rówieśniczej zalicza się:

• werbalne wyzywanie i wykluczanie,
• fizyczne ataki i bicie,
• przywłaszczanie rzeczy i niszczenie,
• cyberprzemoc i ataki w świecie wirtualnym,
• przemoc o charakterze seksualnym.

Z badań przeprowadzonych w 2023 roku przez Fundacje Dajemy Dzieciom Siłę  wynika, iż ponad połowa respondentów (próba ponad 2 tys. uczniów) w wieku 11–17 lat doświadczyła przynajmniej jednej z pięciu form przemocy rówieśniczej w ciągu całego życia.

Obecnie przemoc wymyka się z murów szkoły czy z podwórka ma miejsce także w Internecie. Dzieci często sięgają po telefony w celu nagrania lub  sfotografowania aktów przemocy zarówno przemocy fizycznej  (bicie, popychanie, zabieranie przedmiotów; dotykanie, oblewanie, rzucanie przedmiotami w osobę bez jej zgody), jak i psychicznej (wyzwiska, napastliwe żartowanie). Filmy te są wrzucane na różne kanały społecznościowe, a co za tym idzie osoba doznająca przemocy rówieśniczej jest nią  przez 24 godziny na dobę, przez 7 dni
w tygodniu. Aż 62,5% uczniów, których dotyczy przemoc w bezpośrednim kontakcie jest ofiarą cyberprzemocy (Pyżalski, 2019).

Przemoc ma swoje konsekwencje w funkcjonowaniu dziecka, są nimi m.in.:

• niska frekwencja szkolna oraz problemy w nauce, 

• brak rówieśniczej grupy wsparcia,

• wycofanie społeczne i izolacja, 

• depresja i zaburzenia lękowe, 

• a także tendencje do samookaleczeń i samobójstwa.

Konsekwencje przemocy rówieśniczej mogą utrzymywać się także w życiu dorosłym!

Co możemy zrobić czy dojdzie do aktu przemocy rówieśniczej?

Przede wszystkim warto zwrócić uwagę na to, że interwencja powinna być prowadzona nie tylko wobec osoby doznającej przemoc, ale także i osoby ją stosującej. Wychowawcy, nauczyciele, rodzice powinni ze sobą współpracować, przyjąć wspólny system oddziaływania. Wymyślona odgórnie kara nie  skłania do produktywnej, użytecznej refleksji. Istotne jest nie tylko wyrównanie strat materialnych w postaci, np. odkupienia zniszczonego przedmiotu, lecz zajęcie się także przywróceniem dobrych relacji w grupie rówieśniczej, tak, aby każdy jej uczestnik  znowu czuł się bezpieczny.

Profilaktyka jest ważna!

Edukacja: poprzez warsztaty i szkolenia dla dzieci, rodziców i nauczycieli na temat przemocy i jej konsekwencji.

Komunikacja: poprzez zachęcanie dzieci do rozmowy o swoich uczuciach i problemach.

Wsparcie: poprzez zapewnienie dzieciom dostępu do psychologa lub doradcy.

Walka z przemocą rówieśniczą to wspólny wysiłek rodziców i szkół, aby zapewnić dzieciom bezpieczne i zdrowe środowisko do nauki i rozwoju. Rozpoznanie różnych form nękania oraz odpowiednie działania wobec nich są kluczowe w ochronie naszych dzieci przed skutkami przemocy rówieśniczej.

Bibliografia:

Pyżalski, J., Zdrodowska, A., Tomczyk, Ł., Abramczuk, K. (2019). Polskie badanie EU Kids Online  2018. Najważniejsze wyniki i wnioski. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.

Raport o krzywdzeniu dzieci w Polsce – Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę: https://fdds.pl/o-fundacji/co-nowego-w-fundacji/raport-o-krzywdzeniu-dzieci-w-polsce-fundacja-dajemy-dzieciom-sile-opublikowala-najnowsze-dane.html

Katarzyna Makaruk – Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę,  Przemoc Rówieśnicza: https://fdds.pl/_Resources/Persistent/2/a/3/8/2a387a124dec62f5efdc76d113029c1c7b337168/Dzieci%20si%C4%99%20licz%C4%85%202022%20-%20Przemoc%20r%C3%B3wie%C5%9Bnicza.pdf