PRZEMOC W RODZINIE
PRZEMOC – „[…] są to wszelkie i nieprzypadkowe akty godzące w osobistą wolność jednostki lub przyczyniające się do fizycznej, a także psychicznej szkody osoby, wykraczające poza społeczne zasady wzajemnej relacji”.
Cechy charakterystyczne przemocy:
- asymetria sił, osoba krzywdząca zawsze jest silniejsza, ma przewagę fizyczna nad osobą doznającą przemocy, co utrudnia lub uniemożliwia osobie krzywdzonej samoobronę;
- przemoc jest działaniem intencjonalnym i zamierzonym;
- celem osoby stosującej przemoc jest wyrządzenie krzywdy, szkody, sprawienie bólu, poniżenie, ośmieszenie, podporządkowanie, kontrolowanie, zadanie cierpienia fizycznego i/lub psychicznego itp.;
- przemoc narusza podstawowe prawa i dobra osobiste człowieka.
Przemoc domowa – jest to zamierzone działanie z wykorzystaniem przewagi sił, skierowane przeciwko członkowi rodziny, które narusza jego prawa i dobra osobiste, wywołując cierpienie.
RODZAJE PRZEMOCY
| FIZYCZNA – naruszenie nietykalności fizycznej , czyli: |
| – popychanie, szarpanie, kopanie, duszenie, policzkowanie, ciągnięcie za włosy, uszy, przypalanie, papierosem, bicie ręką, pięścią, uderzanie w twarz tzw. „policzek”, szturchanie, szczypanie, krępowanie ruchów, głodzenie, kopanie, klepanie, topienie, groźba uszkodzenia ciała, polewanie żrącymi substancjami i wszystkie działania, które powodują ból fizyczny. |
| PSYCHICZNA – naruszenie godności osobistej, czyli: |
| – poniżanie, wyśmiewanie, grożenie, obrażanie, wyzywanie, osądzanie, ocenianie, straszenie, obwinianie, krzyczenie, czytanie osobistej korespondencji, lekceważenie, szantażowanie, ograniczanie kontaktów, ograniczanie zaspokajania podstawowych potrzeb tj. sen, jedzenie, wmawianie choroby psychicznej, ujawnianie tajemnic i sekretów, krytykowanie, oskarżanie, manipulowanie w celu osiągnięcia korzyści, zawstydzanie, narzucanie poglądów. |
| EKONOMICZNA – naruszenie własności , czyli: |
| – niszczenie rzeczy, celowe niszczenie czyjejś własności, włamanie do osobistego zamkniętego pomieszczenia, używanie rzeczy bez pozwolenia, przeglądanie dokumentów i korespondencji, kradzież, sprzedawanie rzeczy bez uzgodnienia, zmuszanie do zaciągania kredytów, odbieranie zarobionych pieniędzy, pozbawienie środków do życia, zmuszanie do spłacania długów, wymuszanie dostępu do kont bankowych, ograniczanie możliwości podjęcia pracy, kontrola nad wydatkami. |
| SEKSUALNA – naruszenie intymności, czyli: |
| – gwałt, straszenie gwałtem i nadużyciem, dotykanie miejsc intymnych, obmacywanie, ocenianie sprawności seksualnej i wyglądu, komentowanie szczegółów anatomicznych, molestowanie seksualne, zmuszanie do oglądania pornografii, wymuszanie nieakceptowalnych praktyk seksualnych, demonstrowanie zazdrości, krytyka zachowań seksualnych, wyśmiewanie preferencji seksualnych, zmuszanie do współżycia z osobami trzecimi . |
| ZANIEDBANIE – naruszenie obowiązku opieki nad dzieckiem , czyli: |
| – porzucenie dziecka, narażenie go na utratę zdrowia i życia, uniemożliwienie dostępu do miejsc zaspakajania podstawowych potrzeb: mieszkania, kuchni, łazienki itp., brak pomocy w chorobie pozbawienie jedzenia, ubrania i schronienia, nie dawanie środków na utrzymanie, nieudzielenie pomocy. |
CYKL PRZEMOCY DOMOWEJ
Przemoc w rodzinie posiada swój charakterystyczny cykl zdarzeń, który został opracowany przez amerykańskiego psychologa Lenore E. Walker. Zjawisko przemocy w rodzinie można opisać za pomocą następujących po sobie faz:
I Faza – narastającego napięcia – zwykle jest spowodowana stresem, z którym trudno jest sobie poradzić w sposób konstruktywny.
Charakterystyka zachowania osoby stosująca przemoc:
- staje się coraz bardziej drażliwa, poirytowana,
- przerzuca odpowiedzialność za swój nastrój na partnera,
- nawet niewielki drobiazg jest w stanie wyprowadzić ją z równowagi,
- prowokuje kłótnie,
- łatwo wpada w złość,
- często:
- obraża,
- wyzywa,
- poniża,
- ośmiesza,
- grozi,
- krytykuje,
- ciągle niepokoi,
- wzbudza poczucie winy,
- często nadużywa alkoholu, narkotyków lub innych substancji.
Charakterystyka zachowania osoby doznającej przemocy:
- stara się poprawić nastrój osobie stosującej przemoc poprzez:
- uspokajanie,
- spełnianie jej żądań,
- wywiązywanie się z wszystkich swoich obowiązków,
- bierze odpowiedzialność za nastrój partnera,
- tłumaczy zachowanie partnera czynnikami zewnętrznymi („miał/a zły dzień w pracy”),
- wini siebie za zachowanie partnera („gdybym bardziej się postarał/a”, „gdybym był lepszym mężem/gdybym była lepszą żoną”),
- doznaje dolegliwości psychosomatycznych (ból żołądka, ból głowy, bezsenność, utrata apetytu itp.),
- odczuwa uczucie zdenerwowania, napięcia emocjonalnego, przygnębienia.
Faza II – ostrej przemocy – w tej fazie następuje eksplozja napięcia emocjonalnego, które narastało w fazie I. W tej fazie często dochodzi do podjęcia działań interwencyjnych różnych instytucji.
Charakterystyka zachowania osoby stosująca przemoc:
- często stosuje:
- bicie dłońmi,
- kopanie,
- duszenie,
- wykręcanie rąk,
- rzucanie przedmiotami itp.,
- odczuwa narastającą złość, frustracje,
- często zachowuje się nieadekwatnie do sytuacji, jej zachowanie jest gwałtowne, nieprzewidywalne,
- narasta w nim agresja słowna
w postaci:- wyzwisk,
- poniżania,
- ośmieszania,
- krytykowania.
Charakterystyka zachowania osoby doznającej przemocy:
- odczuwa silne uczucie:
- przerażenia,
- bezsilności,
- strachu,
- lęku,
- złości,
- gniewu,
- wstydu,
- biernie poddaje się stosowanej przemocy,
- zaczyna szukać wsparcia, pomocy.
Faza III – miodowego miesiąca – jest to czas chwilowej stabilizacji w związku, w której następuje chęć naprawy relacji. Ten etap ma bardzo silny wpływ na trwanie osoby krzywdzonej w związku, pozostawia złudne nadzieje, że osoba stosująca przemoc zmieniła się.
Charakterystyka zachowania osoby stosującej przemoc:
- odczuwa poczucie winy,
- okazuje skruchę,
- składa obietnice poprawy swojego zachowania,
- prosi o wybaczenie,
- przeprasza,
- okazuje ciepło, miłość, zainteresowanie,
- obdarowuje prezentami, kwiatami,
- sprawia wrażenie czułego, kochającego,
- chwilowo dba o potrzeby partnera,
- zachowuje się tak jakby przemoc nigdy nie miała miejsca.
Charakterystyka zachowania osoby doznającej przemocy:
- zaczyna wierzyć, że jej partner się zmienił,
- ufa, że wszystko będzie dobrze,
- uważa, że sytuacja doznawania przemocy była jednorazowym/ ostatnim incydentem,
- wycofuje się z działań prawnych, które podjęła.
Wskazówki dla osoby doświadczającej przemocy w rodzinie:
- jeśliwtym momencie doświadczasz przemocy, schroń się w bezpiecznym miejscu i zadzwoń pod numer alarmowy 112 lub na Policję 997 – wezwij służby!
- jeśli Ty lub Twoje dzieci zostały pobite, zgłoś się na najbliższy Szpitalny Oddział Ratunkowy (SOR) lub skontaktuj się z lekarzem sądowym w celu wykonania obdukcji,
- złóż zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa do prokuratury lub na Policję,
- poinformuj swoich bliskich, rodzinę o występowaniu sytuacji związanej z przemocą,
- jeśli zdecydujesz się na ucieczkę z domu zabierz ze sobą:
- dokumenty osobiste,
- dokumentację medyczną,
- pieniądze,
- telefon komórkowy,
- podstawowe rzeczy osobiste,
- nie bój się poprosić o pomoc – skorzystaj z pomocy bliskich lub instytucji (tj. Ośrodek Interwencji Kryzysowej, Ośrodek Pomocy Społecznej, Specjalistyczny Ośrodek Wsparcia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie). Zgłoszenie sytuacji doznawania przemocy w rodzinie pozwoli instytucjom na wdrożenie procedury Niebieskiej Karty (jest to dokument, który zakłada się w przypadku podejrzenia stosowania przemocy w rodzinie).
Jak może pomóc Gorlicki Ośrodek Interwencji Kryzysowej w przypadku występowania przemocy w rodzinie?
- Gorlicki Ośrodek Interwencji Kryzysowej wspiera poprzez:
- zapewnienie osobie doznającej przemocy oraz dzieciom tymczasowego schronienia w hostelu GOIK (maksymalny czas pobytu do 3 miesięcy),
- podjęcie dynamicznej współpracy z osobą doznającą przemocy, w celu opracowania i realizacji indywidualnego planu wsparcia, umożliwiającego wyjście z sytuacji kryzysowej,
- zapewnienie wsparcia psychologicznego osobie doznającej przemocy oraz jej dzieciom,
- zapewnienie możliwości skorzystania z poradnictwa prawnego, mediacji, konsultacji rodzinnych,
- nawiązanie współpracy międzyinstytucjonalnej jeśli zachodzi taka potrzeba.
Pamiętaj!!!
Akt przemocy w rodzinie nie zdarza się jeden raz, zazwyczaj sytuacja powtarza się wielokrotnie.
Jeśli jesteś ofiarą przemocy możesz skorzystać ze specjalistycznej pomocy w Gorlickim Ośrodku Interwencji Kryzysowej. Telefon 18 352 51 01 lub 511 469 305
